Yapısan Doğaltaş
Mermer oluşumun tarihi 650 milyon yıl önce başlamıştır. Günümüzde en çok kullanılan malzemeler sınıfın da yerini tutmaktadır. Mermer kireçtaşı olarak bilinirler. Bu kireç taşlarının temelini karbonatların birikmesi oluştur. CaCO3 içeren mermerler geçmiş yıllardan beri içlerinde bulundurdukları suyu dışarı attıkları zaman taşlaşmaya başlarlar. Mermerler milyonlarca yıl önce olduğundan dolayı tortullaşmalardan kaynaklanan ısı değişimlerinin yarattığı baskılardan dolayı ortaya çıkmaya başlarlar.
İnsanoğlu mermer kullanımı yüzyıllarca önce başlamıştır. İnsanoğlu mermeri geçmiş yıllarda eşya olarak kullandılar. Bazı toplumlarda mermerlerden yapılmış silahlar günümüzde müzelerde sergilenmektedir.
Mermer kullanımı eski zaman mimarlıkta en çok kullanılan malzemelerden bir tanesiydi. Bunun sebebi mermerin doğada bulunma sayısının diğer malzemelere göre çok daha fazla olması ve taşıyıcı gücünün çok olmasıdır. Mermerler ağır hava koşullarına çok uzun süre dayanırlar.
Mermerlerin dış görünüşü insanları geçmiş yıllardan beri cezp etmiştir. Mermerin en çok kullanıldığı çağ İ.Ö 1400 yılları olarak bilinir. Mermeri tercih eden toplumların başında ilk olarak Frigya’lılar gelmektedir. Mermerin merkezi Anadolu’dur. Romalılar zamanında mermercilik en görkemli yıllarını yaşamışlardır. Osmanlı heykellerinde mermer kullanması ile bu çağlara öncü olmuştur. Anadolu da büyük çağlarda mermer kullanımı ve ustalığı üzerinde çok sayıda okullar açılıp bu sanat dalının gelişimi sağlanmıştır
Mermer Nedir?
Mermer, metomorfizma olayı sonucunda kalker ve dolomitik kalkerlerin yeniden kristalleşmesiyle meydana gelmiş bileşimdir. Bileşimlerinin %90-98′i CaCO3′ten (Kalsiyum karbonat) oluşmaktadır. Düşük oranda MgCO3 (Magnezyum karbonat) içermektedir. CaCO3 kristallerinden oluşan mermerlerde esas mineral “Kalsit” tir. Aynı zamanda az miktarda silis, silika, feldspat, demiroksit, mika, fluorin ve organik maddeler bulunabilir. Renkleri genellikle beyaz ve grimsidir. Fakat yabancı maddeler nedeniyle sarı, pembe, kırmızı, mavimtırak, esmerimsi ve siyah gibi renklerde de olabilirler. Mikroskop altında incelendiğinde, birbirine iyice kenetlenmiş “Kalsit Kristalleri”nden oluştuğu görülür.
Mineral tane ve boyutlarına göre
- İnce taneli mermer (1 mm)
- Orta taneli mermer (1-5 mm)
- İri taneli mermer (5 mm )
- Büyük taneli mermer(1-2cm)
Mineral bileşim ve oranlarına göre
- Memmer; %95 kalsit (CaCO3) içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Kuvars ve mika gibi diğer mineralleri içerebilir.
- Kalkşist; %60-70 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Klorit, epidot, m,ka ve lepidolit gibi diğer mineralleri içerebilir.
- Spolen; %80 kalsit içerir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir. Flaapit, tremotil, diopsit, plajioklas ve gröna gibi diğer mineralleri içerebilir.
- Mermer-Skarn; %80-90 kalsit içerir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir. Epidot, diopsit, gröna, olivin ve plajioklas gibi diğer mineralleri içerebilir.
Yapı ve dokularına göre
- Masif mermer; kompakt görünümlü, ince ve iri tanelidir.
- Laminal mermer; renkli şeritli görünümde, ince taneli şeritler farklı mineral veya elementler içerirler.
- Şisti mermer; yapraklı yapıda ve önemli miktarda mika içermektedir.
- Breşik mermer; tekrar kırılmış ikincil minerallerle dolgulanmıştır. Ana dolgular farklı renk ve mineral içerikli olabilirler.
Jeolojik olarak
- Magmatik kayaçlar (Granit, diyabaz, siyenit vb.)
- Metamorfik kayaçlar (Hakiki mermerler, rekristalize kireçtaşları vb.)
- Sedimanter kayaçlar (Travertenler, oniks mermerler, çakıltaşı (=konglomera) vb.)